„ვარლამ შალამოვი ვერ მოესწრო თავისი პროზის გამოქვეყნებას თავის სამშობლოში, რომელსაც ერქვა საბჭოთა კავშირი. სანუგეშოდ ისღა დარჩენოდა, რომ სიკვდილამდე ორიოდე წლით ადრე მოასწრო ხელში აეღო მოზრდილი კრებული „კოლიმური მოთხრობები“, გამოცემული 1978 წელს, ლონდონში, რუსულ ენაზე.

 

აი, როგორ აფასებდნენ დიდებულ რუს მწერალს მისი სახელგანთქმული თანამედროვენი: ამერიკელი მწერალი სოლ ბელოუ (ლაურეატი ნობელის პრემიისა): „კოლიმური მოთხრობები“ – ესაა წიგნი, რომელიც შეუდარებლად ასახავს ჩვენი ყოფიერების არსს“; რუსი კინორეჟისორი ანდრეი ტარკოვსკი: „ვკითხულობ შალამოვის კოლიმურ მოთხრობებს – ეს დაუჯერებელია, ეს გენიალური მწერალია“!

 

შალამოვის პროზა თარგმნილია ინგლისურ, ფრანგულ, გერმანულ, იტალიურ, ესპანურ, იაპონურ და კიდევ სხვა ენებზე. ამავე ენებზე არაერთი გამოკვლევა მიეძღვნა შალამოვის შემოქმედებას. ითარგმნა ქართულადაც. ჩვენ, ალბათ, ფრიად მადლიერნი უნდა ვიყოთ ვარლამ შალამოვისა, რომელმაც გვისახსოვრა ერთი საუცხოო მოთხრობა „ალექსანდრე ღოღობერიძე“, სადაც გულწრფელი სიყვარულითა და შესაშური ოსტატობით არის დახატული ლაკონიური პორტრეტი კოლიმაზე გაცნობილი ქართველი კაცისა. „ღოღობერიძე ხომ იმ ადამიანთაგან იყო, ვინ ამშვენებს ცხოვრებას“ – წერს შალამოვი. რამხელა ჯილდო მიუნიჭებია მწერალს, რომელი ორდენი თუ პრემია გაუტოლდება ამ სიტყვებს – ცხოვრებას ამშვენებსო!“

 

რუსულიდან თარგმნა თამაზ ნატროშვილმა